Bağışıklık Sistemi Nedir, Nasıl Güçlendirilir? | SDM Kalibra

Bazı virüs, bakteri gibi mikroskobik canlıların yaşamına en uygun ortam, insan ve hayvan vücududur. Bu canlılar, insan ya da hayvan bedenine yerleştiğinde kendilerini hayatta tutacak besini ve sıcaklığı kolayca bulabildikleri için kısa sürede çoğalarak ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Ayrıca insan bedenini oluşturan hücreler de hasar gördüklerinde ya da ömürlerini tamamladıklarında sağlık sorunları yaratabilir.

İnsan bedeni ise tüm bu risklere karşı güçlü bir savunmaya sahiptir: bağışıklık sistemi. Peki; bağışıklık sistemi nedir? Nasıl çalışır? Zayıflayan bağışıklık sistemi nasıl güçlendirilir?

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık sistemi, insan vücudundaki en kompleks ve şaşırtıcı yapılardan biridir. Vücuttaki hücrelerin, dokuların, organların ve proteinlerin bir arada kusursuz bir iş birliği içerisinde çalışmasıyla oluşur. Tüm bu yapılar her an tetikteki bir savunma birliği gibi birbirleriyle iletişim kurar, sağlığı tehdit edebilecek herhangi bir olumsuzluk tanımladıkları bölgelere yoğunlaşır ve tehditleri ortadan kaldırarak vücudu korurlar.

Bağışıklık Sistemi Nasıl Çalışır?

Bağışıklık sisteminin çalışma biçimi “Senden olmayanı yok et!” prensibine dayanır. Sistemi oluşturan bileşenler, vücuttaki sağlıksız hücreleri veya dışarıdan alınan virüs, bakteri gibi tehditleri tespit ederek yok eder. Her bir bileşenin görevi farklıdır. En önemli rol ise kemik iliğinden üreyen beyaz kan hücrelerine aittir. Bu hücrelerde immünolojik hafıza adı verilen bir özellik bulunur. Beyaz kan hücreleri, bir kez gördükleri antijeni ve onunla nasıl baş edecekleri bilgisini unutmazlar. Vücutta sürekli olarak dolaşır ve bu antijeni ararlar. Bulduklarında ise o bölgede yoğunlaşarak onunla mücadele ederler.

Bağışıklık sisteminin bir önemli bileşeni de antikorlardır. Bağışıklık sistemi, hayat boyu tanımladığı her virüs, bakteri ya da mantar için ayrı bir antikor üretir. Antikorlar, karşılaştıkları riskli mikroskobik canlıların etrafına âdeta bir duvar örerek onları sarar ve yok ederler.

Aşıların çalışma prensibinde de vücudun bu doğal savunma mekanizmasından ilham alınır. Yeni bir virüs tanımlandığında bilim insanları bu antijen için laboratuvar ortamında antikor üretir ve vücudun immünolojik hafızasına aşılar. Bu sayede bağışıklık sistemi bu antijene karşı daha hazırlıklı ve güçlü hâle gelir.

Bağışıklık sistemi temelinde antikor üretiminden sorumlu timüs bezi, antikorları destekleyen proteinler, kan hücrelerini filtreleyip onaran dalak gibi daha birçok yapı bulunur. Bedeni tamamen sarıp mikroplardan koruyan cilt, alınan her nefesi arıtan akciğerler ve gözlerdeki enfeksiyonu önleyen gözyaşı da bağışıklık sisteminin birer destekçisidir.

Zayıf Bağışıklık Sistemi Belirtileri Nelerdir?

Vücudun savunma sistemi olan bağışıklık zaman zaman yetersiz kalabilir. “Bağışıklık sistemi neden zayıflar?” sorusuna farklı şekillerde cevap verilebilir. Stres, uyku düzensizliği, yetersiz veya dengesiz beslenmek, fiziksel aktivitenin azalması gibi sebepler ve bazı hastalıklar bağışıklığı düşürerek bedeni savunmasız bırakır. Peki, düşük bağışıklık belirtileri nelerdir?

•          Zatürre, bronşit gibi hastalıklara sık sık yakalanmak, bağışıklığın zayıfladığının bir göstergesidir.
•          Dudaklarda ve ağız çevresinde görülen uçuklar, bu bölgelere yerleşen herpes simpleks isimli virüsten kaynaklanır. Eğer sık sık uçuk problemi yaşanıyorsa bu durum, bağışıklık sisteminin virüs karşısında yetersiz kaldığı anlamına gelebilir.
•          Ağız içinde ve dil üzerinde oluşan beyaz aftlar, yılda 4 kereden sık tekrarlıyorsa düşük bağışıklık belirtisi olabilir.
•          Deri üzerinde kendiliğinden oluşan yaralar, pullanmalar, sivilce ve akneler; bağışıklık sisteminin verdiği bir uyarı olabilir. Özellikle ayaklarda mantar oluşuyorsa veya ciltteki yaraların normalden daha geç iyileştiği gözlemleniyorsa bir uzmana başvurmak gerekir.
•          Saçlı deride görülen pullanmalar, kızarıklıklar ve yoğun saç dökülmesi de bağışıklığın zayıfladığını gösterebilir.
•          Bağışıklığın rutin olarak karşılaştığı antijenler ve sağlıksız hücreler karşısında güçsüz kalması bedenin normalden daha halsiz ve yorgun hissetmesine yol açar. Ayrıca dikkat eksikliği, ilgisizlik gibi belirtiler de bağışıklığın zayıfladığına işaret edebilir.

Bağışıklığın normalden yoğun çalışması da sağlık açısından tehlikelidir. Besinlere veya mevsime bağlı gelişen alerjiler, genetik faktörler ya da çeşitli otoimmün hastalıklar aşırı bağışıklık aktivitesine sebep olabilir. Bu durumda da düşük bağışıklık sistemi belirtilerine benzer semptomlar gözlemlenebilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirme Yolları Nelerdir?

Bağışıklık sisteminin zayıflayarak yetersiz kalması da aşırı çalışması da sağlık açısından risk oluşturur. Bu nedenle her bireyin bu konuda bilinç kazanması ve bağışıklık dengesini destekleyecek tedbirler alması gerekir. Peki, bağışıklık sistemi nasıl güçlenir?

Yeterli Uyku Uyumak

Bağışıklık sistemi güçlendirici tedbirlerden ilki, düzenli ve yeterli uyumaktır. Uyku vücudun sadece dinlendiği değil kendini yenilediği ve onardığı bir süreçtir. Gün ışığının azalmasıyla vücuttaki metabolik aktivite azalır, onarım başlar.

Her gece aynı saatte uyuyup aynı saatte uyanmak ve günün 6-8 saatini uykuda geçirmek vücudun yenilenme sürecini destekler. Ayrıca uyku sırasında vücut enfeksiyonlardan arınmak, var olan antijenleri tespit edip onlarla savaşmak için daha fazla enerji bulur. Daha az uyunduğunda ya da uyku saatleri düzenlenmediğinde ise bu süreç sekteye uğrar. Yenilenemeyen hücreler, onarılamayan organlar zaman içerisinde zayıflayarak bağışıklığın düşmesine yol açabilir.

Sağlıklı Beslenmek

Aralıksız çalışan ve bileşenleri arasında kimyasal bir bağ bulundurmak zorunda olan bağışıklık sistemi, sürekli enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjinin kaynağı ise yeterli ve dengeli ölçüde alınan sağlıklı besinlerdir. Besinlerle alınan antioksidanlar, vitamin ve mineraller, omega-3 yağ asitleri gibi unsurlar enfeksiyonlar ve zararlı serbest radikallere karşı da bağışıklığı destekler.

Sağlıklı beslenebilmek için bireylerin tüm besin gruplarından doğru oranda tüketmesi gerekir. Ispanak, portakal, badem, ceviz, balık, yumurta, yoğurt gibi bağışıklık sistemi güçlendiren yiyeceklerin her biri farklı bir besin grubunda yer alır ve etkin fayda sağlayabilmek için hepsinden yeterince almak gerekir. Günlük rutinler arasında dengeli beslenmeyi ihmal etmemek için özenle hazırlanan diyet yemek paketi çeşitleri iyi bir seçenek olabilir. Bu paketler, bireylerin ihtiyaçlarına ve beslenme tercihlerine göre hazırlanır. Bu sayede vücudun günlük besin ihtiyacı en sağlıklı şekilde karşılanır.

Ayrıca vücudun yaşamsal fonksiyonlarında rol alan vitamin ve minerallerin eksikliğini önlemek için Unicomplex Plus – Multivitamin’e de günlük beslenme rutinlerinde yer verilebilir. Güçlü bir bağışıklık sistemi için vitaminlerin ve minerallerin dengeli olarak alındığından emin olmak gerekir.

Bağışıklık sistemi ve beslenme dengesini bozan sorunlardan biri de obezitedir. Obezite; yetersiz aktivite, sağlıksız beslenme, stres, uyku düzensizliği gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenler, düşük bağışıklığın da belirtileri arasında yer alır. Obeziteyi kalıcı şekilde gidermek ve çok daha güçlü bir bağışıklığa sahip olmak için kalibra diyeti yöntemi kullanılabilir.

Düzenli Egzersiz Yapmak

Yetersiz aktivite, bağışıklığın zayıflamasındaki etkenlerden biridir. Düzenli egzersiz yapıldığında ise obezite gibi sağlık sorunları önlenebilir, beynin bilişsel ve fiziksel fonksiyonlarını destekleyen hormonların salınımı sağlanır, stres azaltılır, metabolizmayı doğrudan etkileyebilen depresyon gibi psikolojik sorunlara karşı tedbir alınır, uyku problemi riski azaltılır. Bu sayede çok daha güçlü ve sağlıklı bir bağışıklık sistemine kavuşulabilir.

Zararlı Alışkanlıklardan Kurtulmak

Bağışıklık sisteminin yapı taşı, sağlıklı hücrelerdir. Sigara kullanımı ve aşırı alkol tüketimi, hücre sağlığını olumsuz etkiler. Bağışıklık için ihtiyaç duyulan hücrelerin ölümü ve zaman içerisinde sayılarının azalmasıyla vücut hastalıklara karşı savunmasız kalır. Bağışıklık sistemini desteklemek için sigara, alkol, uyuşturucu madde gibi zararlı alışkanlıklardan kurtulmak gerekir.

Stresten Uzak Durmak

Stres, vücudun herhangi bir olumsuzlukla karşılaştığında verdiği doğal bir tepkidir ve böbrek üstü bezleri, bu tepkinin dengelenmesi için vücuda kortizon hormonu salgılamaya başlar. Stres hormonu olarak da bilinen kortizon ise bir kriz yönetimi refleksiyle vücuttaki çeşitli sistemleri baskılar, kan basıncını artırır ve stresi azaltmaya çalışır. Bu, aslında vücudun hayatta kalmak için verdiği doğal bir tepkidir ancak stres seviyesi kontrol edilemediğinde ya da stres kronikleşmeye başladığında bağışıklık sistemi sürekli baskılanarak aktivitesini kaybedebilir. Ayrıca artan kan basıncı, yüksek tansiyon sorununu da beraberinde getirebilir. Hem bağışıklığın hem de fiziksel ve ruhsal sağlığın korunması için stresten uzak durmak gerekir.